Teraźniejsza Prawda nr 240-241 – 1968 – str. 86
Jak już nauczyliśmy się, pierwszorzędny przymiot lub łaska charakteru jest to ten przymiot, który rozwija się przez bezpośrednie działanie jednego lub dwóch organów uczuciowych; a drugorzędna łaska lub przymiot charakteru jest to ta łaska, która rozwija się za pośrednictwem pierwszorzędnych łask opanowujących i tłumiących usiłowania niższych organów uczuciowych, aby nie miały one nad nami kontroli. Kilka wyższych pierwszorzędnych łask, np. pobożność, miłość braterska i miłość bezinteresowna są bezpośrednimi tworami działalności kilku wyższych organów uczuciowych. Pobożność więc jest bezpośrednim tworem sumienności i czci, miłość braterska jest bezpośrednim tworem sumienności i dobroczynności podczas gdy miłość bezinteresowna w stosunku do Boga i Chrystusa jest bezpośrednim tworem oceny i sympatii z jednej strony i czci z drugiej strony, a miłość bezinteresowna w stosunku do człowieka jest bezpośrednim tworem oceny i sympatii z jednej strony i dobroczynności z drugiej strony. Jedynymi organami uczuciowymi, które działają w wytwarzaniu wyższych pierwszorzędnych łask, są wyższe organy uczuciowe chociaż poszczególne wyższe pierwszorzędne łaski wytwarzają się przez bezpośrednią działalność więcej niż jednego wyższego organu uczuciowego, to niższe pierwszorzędne łaski są w każdym wypadku tworem tylko jednego niższego pierwszorzędnego organu uczuciowego. Tak samo drugorzędne łaski w każdym wypadku ograniczają się do skutku tłumienia wysiłków każdego niższego uczucia, aby nie sprawowało kontroli nad naszymi pobudkami, słowami i czynami.
Trzeciorzędne łaski powstają z połączenia wyższych i niższych pierwszorzędnych łask i drugorzędnych łask. Wyższa pierwszorzędna łaska nigdy nie jest bezpośrednim tworem niższego pierwszorzędnego organu uczuciowego; podobnie niższa pierwszorzędna łaska nie jest bezpośrednim tworem wyższego organu uczuciowego. Ale kiedykolwiek twory — łaski — obydwóch takich organów łączą się z jedną lub większą liczbą drugorzędnych łask, to wynikająca z tego łaska jest trzeciorzędną łaską. Na przykład cichość jest trzeciorzędną łaską, a uprawiana w stosunku do Boga jest ona połączeniem wyższych łask: wiary, samokontroli, cierpliwości, pobożności i miłości bezinteresownej z jednej strony oraz drugorzędnych łask pokory, długiego znoszenia i pobłażliwości z drugiej strony pod względem łagodnej uległości serca i umysłu; ponieważ w uprawianiu cichości w stosunku do Boga powyższe osiem łask łączą się z pięcioma wyższymi pierwszorzędnymi łaskami sprawującymi kontrolę z trzema drugorzędnymi łaskami co się tyczy łagodnej uległości serca i umysłu, a to jest co Biblia określa przez cichość w stosunku do człowieka cichość jest połączeniem samokontroli, cierpliwości, miłości braterskiej i miłosierdzia z trzema wyżej wymienionymi drugorzędnymi łaskami: pokorą, długim znoszeniem i pobłażliwością w łagodnej uległości.
kol. 2
Zbadanie innych trzeciorzędnych łask wykaże taką kojarzącą cechę w każdej z nich. Dalszymi sześcioma trzeciorzędnymi łaskami są: gorliwość, umiarkowanie, wielkoduszność lub dobroć, uprzejmość, radość i wierność Gorliwość powstaje po pierwsze z połączenia wiary, nadziei, samokontroli, cierpliwości, pobożności, miłości braterskiej i miłosierdzia (z wyższych pierwszorzędnych łask), po drugie z wojowniczości, napastniczości i pracowitości (z niższych pierwszorzędnych łask) i po trzecie z odwagi, samozaparcia i szczodrobliwości (z drugorzędnych łask) co się tyczy pałającego i czynnego poświęcenia się pewnej sprawie. Umiarkowanie powstaje po pierwsze z połączenia wiary, nadziei, samokontroli, cierpliwości, pobożności, miłości braterskiej i miłosierdzia (z wyższych pierwszorzędnych łask), po drugie z taktowności, spokoju, troski i przyjacielskości (z niższych pierwszorzędnych łask) i po trzecie z pokory, długiego znoszenia i pobłażliwości (z drugorzędnych łask) co się tyczy równowagi umysłu i serca a wielkoduszność lub dobroć powstaje po pierwsze z połączenia wiary, nadziei, samokontroli, cierpliwości, pobożności, miłości braterskiej i miłosierdzia (z wyższych pierwszorzędnych łask), po drugie ze zgodności, pokoju i przyjacielskości (z niższych pierwszorzędnych łask) i po trzecie ze szczodrobliwości, długiego znoszenia, pobłażliwości, przebaczenia i łagodności (z drugorzędnych łask) w myśli, pobudkach, słowie i czynach, na korzyść właściwych osób, zasad i rzeczy Łagodność jest połączeniem po pierwsze wiary, nadziei, samokontroli, cierpliwości, pobożności, miłości braterskiej i miłosierdzia (z wyższych pierwszorzędnych łask), po drugie zgodności, przyjacielskości, spokojności, pokoju i taktowności (z niższych pierwszorzędnych łask) i po trzecie szczodrobliwości, długiego znoszenia, pobłażliwości, pokory i skromności (z drugorzędnych łask) co się tyczy łagodności lub delikatności w sposobie działania Radość powstaje z właściwej działalności jakiejkolwiek pojedynczej łaski lub z połączenia jakichś dwóch lub więcej, albo wszystkich łask co się tyczy przyjemności serca i umysłu. Wierność powstaje z działalności jakiejkolwiek oddzielnej łaski czy też z połączenia dwu lub więcej albo ze wszystkich łask co się tyczy lojalności zasadom, osobom lub rzeczom.
Powyższe opisy i analizy siedmiu trzeciorzędnych łask wykazują, że są one połączeniem wyższych i niższych pierwszorzędnych łask oraz drugorzędnych łask ponieważ są one złożone z pewnych cech innych łask, dlatego są czasem nazywane łaskami złożonymi. Ci, którzy je tak nazywają, mówią o wszystkich innych łaskach jako o prostych łaskach. Ta metoda klasyfikowania łask jest dosyć dobra; lecz sądzimy nie tak dobra, jak metoda używana w naszych stosownych seriach rozdziałów. Ponieważ klasyfikacja pierwszorzędnych, drugorzędnych i trzeciorzędnych łask pokazuje ich naturę, organy dające im początek, stosunki i funkcje, podczas gdy ta druga metoda ma