Teraźniejsza Prawda nr 240-241 – 1968 – str. 83
przygotować tę część opisu. Również on sam lub Ezaw mógł łatwo dodać opis o śmierci Izaaka. Z drugiej zaś strony, jeżeli wyraz przewodni w 36:1 jest podpisem do części od 1Moj.25:19b—35:29, to mamy tutaj toledoth Ezawa.
Jednak wydaje się bardzo nieprawdopodobne, aby Izaak powierzył ważne dokumenty, które otrzymał od Abrahama i swoje własne Ezawowi, uważającemu Przymierze Boże za rzecz małej wagi, raczej niż Jakubowi, któremu Bóg sprzyjał i któremu potwierdził obietnice Przymierza (28:13—15). Dlatego wierzymy, że tą część Księgi Rodzaju powinna być uważana jako toledoth Izaaka.
DZIESIĄTA I JEDENASTA CZĘŚĆ KSIĘGI RODZAJU — 36:1-37:2
Zauważmy, że wyraz przewodni w 36:9 dzieli rozdział 36 na dwa toledoth. 36:1—8 omawia sprawę żon i synów Ezawa i jego odejścia na górę Seir. 36:9—43 zaś wylicza jego synów i dodatkowo podaje listę jego potomków, którzy narodzili się po jego zamieszkaniu na górze Seir. Jeżeli, co wydaje się być jasne w tym wypadku, te dwa użycia wyrazu przewodniego w 36:1, 9 są napisem odnoszącym się do każdego ustępu odpowiednio następujących po nich wierszy, to obydwa są toledoth Ezawa. Wyraz przewodni w 36:9 odnosi się widocznie do wierszy od 10-43, ponieważ potomkowie Ezawa na górze Seir są wspomniani w tych wierszach, a nie w wierszach od 1-8. To również dowodzi, że wyraz przewodni w 36:1 logicznie jest raczej napisem (nagłówkiem), a nie podpisem. Trudno jest zauważyć, jak wyraz przewodni w 37:2 mógłby odnosić się do toledoth poprzedniego rozdziału w całości lub częściowo, ponieważ w ogóle nic nie jest wspomniane w rozdziale 36 o Jakubie — rozdział ten omawia wyłącznie sprawę Ezawa i jego potomków. Dlatego wydaje się, że te dwa wyrazy przewodnie znajdujące się w 36:1, 9 wprowadzają te dwie części toledoth Ezawa. Widocznie 37:1 łączy się z opisem zawartym w 1Moj. 35.
DWUNASTA CZĘŚĆ KSIĘGI RODZAJU — 37:2—50:26
Ta część mówi o ulubionym przez Jakuba Józefie, o znienawidzeniu Józefa przez jego braci i o sprzedaniu go Ismaelitom, o zaprowadzeniu Józefa do Egiptu, o jego tam doznanych doświadczeniach, które doprowadziły go do wywyższenia na stanowisko zastępcy faraona, o jego gromadzeniu zboża w ciągu siedmiu lat urodzajnych i rozdzielaniu go w ciągu siedmiu lat głodu, o przyjściu jego braci do Egiptu i o jego próbowaniu ich, a potem daniu się im rozpoznać, o wędrówce jego braci razem z ich ojcem Jakubem do Egiptu, o ponownym złączeniu się Józefa z Jakubem i o ich śmierci. Jeżeli wyraz przewodni w 37:2 a jest napisem do części 37b—50:26 , jak to w tym wypadku wydaje się być bardzo prawdopodobne, to mamy tutaj toledoth Jakuba, do którego Józef wiele dodał lub wiele opowiedział swemu ojcu
kol. 2
w celu zapisania tych rzeczy, a do których następnie ktoś dodał jeszcze część o śmierci Józefa w rozdziale 50. Albo też część zawarta w rozdziale 50 nie powinna być włączona do tego toledoth.
Niektórzy mogą sprzeciwić się myśli, że mamy tutaj toledoth Jakuba, motywując to tym, że w tej części więcej mówi się o Józefie i o jego doświadczeniach aniżeli o doświadczeniach Jakubowych. Jednak tutaj możemy mieć własne toledoth Jakuba, niezależnie od jego ojca. On musiał niewątpliwie wiedzieć, że toledoth jego ojca, jako część dziedzictwa otrzymanego od ojca, mieści w sobie opis o jego urodzeniu, dzieciństwie, małżeństwie i o wielu innych jego wcześniejszych doświadczeniach. Dlatego nie było potrzeby dla niego powtarzać tych rzeczy. W swoim własnym toledoth, on raczej logicznie rozpoczął i wykazał te doświadczenia, które jeszcze nie były zapisane w toledoth jego ojca. Wyraz przewodni nie znajduje się w Księdze Rodzaju po 37:2a, więc ta dwunasta część nie mogłaby być jedną z tych toledoth, gdzie wyraz przewodni jest podpisem odnoszącym się do opisu, który go poprzedza. Jeżeli, co zdaje się być nieprawdopodobne, wyraz przewodni w 37:2a jest podpisem do części poprzedzającej opis Księgi Rodzaju, to zawartość od 1Moj.37:2b— 50:26 nie jest częścią żadnego toledoth tak nazywanego. Jak już poprzednio nadmieniliśmy, mogły istnieć zapiski, które były przekazane Mojżeszowi, a które nie określano słowem toledoth; ten ostatni mógł być jednym z takich zapisków. Sam Mojżesz mógł być autorem całego tego opisu lub jego części lub Józef mógł napisać jego większą część oddzielnie, lub jako część toledoth Jakuba. Ta część opisu zawiera dużo czysto egipskich słów i wyrażeń, pokazując bardzo ścisłą znajomość egipskich myśli i obyczajów i jest napisana w świetnym stylu literackim. Te więc rozważania wskazują na Józefa lub na Mojżesza jako jej autora.
JAK ZAPISKI MOGŁY DOTRZEĆ DO MOJŻESZA?
Gdy Jakub wyruszył do Egiptu ze wszystkim, co posiadał, to musiał oczywiście zabrać ze sobą wszelkie przekazane na piśmie opisy rodzinne, które miał w swoim posiadaniu. Te zapiski razem z jego własnym toledoth musiały logicznie stać się spuścizną Józefa i jego braci; a później, kiedy naród Izraelski rozwinął się, to te zapiski (lub ich kopie) mogły z łatwością dostać się do rąk Mojżesza, który będąc „wyćwiczony we wszelkiej mądrości egipskiej” (Dz. 7:22) mógł je z łatwością przeczytać i jeżeli zachodziła potrzeba przetłumaczyć i przepisać na papirusie. Skoro on obrał raczej „złe rzeczy cierpieć z ludem Bożym” (Żyd. 11:25), to oczywiście musiał przechować każdy starożytny opis tego ludu.
Takie spisane dokumenty, bardzo możliwe. były dla Mojżesza największym źródłem Boskiej nauki aż do jego 80 lat życia. W dodatku do tego, co wcześniej nauczył się od swoich