Teraźniejsza Prawda nr 252-253 – 1970 – str. 73
Kilka przykładów Wyjaśni to: Przydajcie do wiary waszej cnotę, a do cnoty umiejętność, a do umiejętności powściągliwość, a do powściągliwości cierpliwość, a do cierpliwości pobożność, a do pobożności braterską miłość, a do miłości braterskiej miłość bezinteresowną (2Piotra 1:5—7). Posłaniec, który przyniósł Heliemu wiadomość o bitwie Izraela z Filistynami, użył stopniowania napięcia (climax) w zdaniach, którymi przedstawił tę wiadomość: „Uciekł Izrael przed Filistynami i stała się wielka porażka ludu; tamże i dwaj synowie twoi legli, Ofni i Finees, i skrzynia Boża wzięta jest” (1Sam. 4:17). Zwolnienie napięcia albo spadek stopniowania (anticlimax), które układa części zdań o coraz mniejszej wadze następujące po sobie stopniowo, jest użyte przez żonę Fineesową, mówiącą o klęskach, o których się dowiedziała: „I nazwała dzieciątko Ichabod, mówiąc: przeprowadziła się sława od Izraela, iż wzięto skrzynię Bożą, a iż umarł świekier jej i mąż jej” (1Sam. 4:21). Niejasne powiedzenia Biblii stanowią figurę zagadki (enigma). Są one bardzo liczne w Piśmie Św., np. w 1Moj. 49:10; ks. Sędziów 14:14; Jana 2:19; 6:32—58; Mat. 16:28; Łuk. 13:32; itd. Apodioxis używane dla wyrażenia obrzydzenia często się spotyka w Biblii, choć często ono jest usunięte w wyd. Autoryzowanej Wersji, jak np. u Mat. 16:23; w liście do Rzym. 3:4, 6, 31; 1Sam. 20:2 [Boże broń], 9 [Boże cię tego uchowaj] [dosłownie profanacja!]. Na tym kończymy rozważanie figur biblijnych, będących przykładami jej walorów literackich (literosity).
Teraz poświęcimy nieco słów specjalnym cechom stylu literackiego Biblii. Najwyższą cechą stylu literackiego jest wzniosłość; tę zaletę język Biblii posiada w najwyższym stopniu. Opowiadanie Biblii o stworzeniu świata, o potopie, przedstawienie spraw pięciu dysputujących z ich punktu widzenia i z punktu widzenia Bożego w ks. Ijoba osiąga szczyty wzniosłości. Głębokie uczucia w Psalmach, najwyższe uniesienia Izajasza, głęboka boleść Jeremijasza i potężne wizje Ezechijela są kilkoma z wielu przykładami wzniosłości stylu i myśli w literackości Biblii Starego Testamentu. Cudowne przemówienia Jezusa i dobitnie zwięzłe powiedzenia w Ewangeliach, poważne rozważania Św. Pawła w liście do Rzymian, jego majestatyczne słowa w liście do Żydów, rozwinięcie myśli w listach Św. Jana i jego głębokie, przerażające swą wielkością i natchnione wizje w ks. Objawienia osiągają takie szczyty wzniosłości, jakich nigdzie nie ma poza Biblią. Ponieważ wzniosłość jest najwyższą zaletą stylu literackiego, więc Biblia niewątpliwie należy do najlepszych dzieł literatury. Inną zaletą dobrego stylu literackiego jest piękno; Biblia więc jest pełna pięknych myśli wyrażonych w pięknej formie. Prawdopodobnie Izajasz zawiera, specjalnie w swej drugiej części, w roz. 40—66, najpiękniejsze pod względem literackim części Biblii. Izaj. 35; 60; 61; 62 ; 65; specjalnie zaś wiersze 17—25 są nacechowane głębokim pięknem. Pieśń Sal. jest napełniona pięknem, które jest jej główną cechą literacką,
kol. 2
obfituje ona w figury, które są jednym z głównych zarysów pięknego stylu. Życie Samuela ma wiele pięknych epizodów w Biblii, a także ks. Ruty jest pełna pięknych myśli i posiada wiele pięknie przedstawionych epizodów. Wypowiedzi Jezusa ponad wszystkie inne wypowiedzi w Nowym Testamencie łączą piękno ze wzniosłością. Kazanie na górze szczególnie w swych błogosławieństwach, modlitwa Pańska i specjalnie część o troskach osiągają rzadko spotykane szczyty piękności. Rozmowa Jezusa z Samarytanką jest piękna w myśli i jej wyrażeniu. Jego przypowieści obfitują w piękno. Inną cechą charakterystyczną dobrego stylu literackiego jest jego prostota, pod którym to względem Biblia także spełnia wszystkie warunki tak, że jest w pełnym tego słowa znaczeniu literacką. Prostota bowiem cechuje jej historie i biografie, czego dowodzą w pełni jej historyczne i biograficzne księgi. Odnosi się to też do jej liryk, przykazań, obietnic i napomnień. Właśnie ze względu na prostotę Biblii dzieci pozostają pod jej czarem. Zwięzłość to jeszcze inna cecha dobrego stylu, a Biblia obfituje w zwięzłość. Nigdzie indziej nie znajdziemy tak bardzo treściwych powiedzeń. Specjalnie to się odnosi do ksiąg Mądrości, Przypowieści i Kaznodziei, do powiedzeń Jezusa i listów apostolskich.
Aby literatura była wielką musi posiadać wewnętrzny związek pomiędzy jej częściami, by razem wszystkie one były wyrażeniem jednolitej całości, tzn. musi istnieć w literaturze jednolitość, która czyni ją całością a nie zbiorem luźnych i nie powiązanych fragmentów. Pod tym względem Biblia jako literatura przewyższa nieskończenie każdą inną literaturę, bo. jest ona całością, w której wielka różnorodność i indywidualność stapia się w jedną doskonałą jedność. Składowe jej części — doktryny, części etyki, obietnice, napomnienia, proroctwa, historie i typy — przejawiają jedność poprzez różnorodność i indywidualność. Biblia objawia jako swój największy cel chwałę Bożą; przedstawia jako bohatera Pana Jezusa, a jako bohaterkę Jego Oblubienicę; ośrodkiem zaś, z którego promieniują jej blaski, jest krzyż, jak to powiedział poeta w słowach: „Wszystkie blaski świętej historii zbiegają się w około jej świętej Głowy!” Inną jeszcze cechą wielkiej literatury jest jej praktyczność. To zaś jest prawdziwsze wobec Biblii niż wobec jakiejkolwiek innej literatury. Ona bowiem jest światłem, które oświetla drogę celów, po pierwsze dla wybranych a potem dla nie wybranych i daje ona każdej z tych klas pomoc potrzebną dla ich rozwoju; rozwija ona wybranych, a to samo będzie czynić z nie wybranymi w czasie późniejszym. Jest to potęga, która działa na każdym stopniu zbawienia dla tych, dla których jest już czas, a będzie tak samo działała względem innych, gdy ich czas zbawienia przyjdzie. Ona dokona w rezultacie swej pracy pomnożenia chwały Boga i Baranka, przez treść swą daje życie wieczne na różnych poziomach istnienia tym, którzy okażą się godni życia przynosząc zniszczenie dla tych, którzy okażą się